Mia Loots, 72 jaar, stond als student klassieke filologie in mei 1968 mee op straat om van Leuven een Vlaams stad te maken. Een betoging die in de geschiedenisboeken staat als een scharnierpunt voor de universiteit van de stad. Ik zocht haar op om te weten te komen hoe het was om mee te lopen in die betoging.
MIA LOOTS: ‘De bisschoppen wilden dat Leuven tweetalig was, maar wij niet. Wij wilden dat Leuven Vlaams was. Dat is ook het meest logische, want het ligt in Vlaams grondgebied. En zo is de betoging begonnen. We kwamen al vrij snel op straat omdat we geïnspireerd waren door dergelijke betogingen in het buitenland.’
‘Er werden heel wat slogans geroepen op straat. Er is er een die ik me nog goed herinner: “Waalse ratten rol uw matten”. Ik riep dat heel enthousiast mee zonder na te denken wat het eigenlijk wilde zeggen. Er is nadien veel kritiek op gekomen. Het was dan ook niet de schuld van de Walen, die konden er ook niets aan doen. Het was de schuld van het bestuur en de bisschoppen. Dus die slogan was er inderdaad een beetje over.’
‘Het was niet dat we veel last ondervonden van de Franstaligen. We hadden zelfs aparte cursussen. Maar het gaat om het principe.’
‘Waalse ratten rol uw matten’ roepen. Dat ging er inderdaad over. Zij konden er ook niets aan doen
Mia Loots
‘De leiders van de studentenbeweging waren vooral Paul Goossens en Ludo Martens. Dat waren linkse studenten die ook lid waren van AMADA (Alle Macht Aan De Arbeiders). Ze waren nogal socialistisch en communistische geïnspireerd, maar hoe het precies zat met de politiek? Dat weet ik niet. Ik weet wel dat er heel wat politici aanwezig waren bij de optochten. Hugo Schiltz bijvoorbeeld. Die zat toen bij de Volksunie.’
‘Het was praktisch elke dag betoging. Ik vond dat toen heel spannend en leuk, want dat was echt met gendarme en waterkanonnen. Ik zie het nog voor mij hoe de kop van de optocht daar schouder aan schouder stond om niet om te vallen toen ze de waterkanonnen op hen richtten. Ze kregen die waterstraal recht in hun maag en ze zouden zijn omgevallen als ze mekaar niet vast hadden.’
‘Maar toen stond ik aan de kant (lacht). Ik ben zelf nooit natgespoten. Als ik de politie zag afkomen zorgde ik wel dat ik op het voetpad ging staan en dat ik vanop een afstand kon kijken hoe het er aan toe ging.’
‘Eén keer ben ik wel achtervolgd ben geweest door de gendarme. Als ze begonnen te chargeren dan vluchtten wij in een zijstraat. Maar een agent ging achter mij aan en sloeg mij met zijn matrak op zijn bil. Dat deed toch wel flink zeer.’ (lacht)
‘Maar schrik had ik niet. Je bent jong, je wilt op de barricades staan en je bent wat hevig. Ik vond dat allemaal heel spannend. Ik had toen een vriend die eerder wat bang was aangelegd. Die durfde niet mee te lopen in de optocht. En eerlijk gezegd zou ik het nu zelf ook niet meer doen. Je hoort soms van die verhalen van mensen die vertrappeld worden. Daar heb ik wel schrik van.’
Je hoort soms van die verhalen van mensen die vertrappeld worden. Daar heb ik nu wel schrik van
Mia Loots
‘De politie trad erg streng op, maar eigenlijk was het helemaal niet zo’n agressieve betoging. We hebben niet met stenen gegooid zoals je nu ziet bij de gele hesjes. Er was geen vandalisme, we hebben nooit winkels ingeslagen. Gewoon een optocht met wat roepen, maar die was niet toegelaten. En als de politie er dan stond met hun waterkanonnen waar we niet langs konden, dan zetten we het op een lopen. Al bij al nog redelijk braaf, vind ik.’
‘Daarnaast waren er allerlei andere opstandjes. In het studentenrestaurant begonnen we allemaal samen met met ons bestek op de borden te trommelen. Dat maakte een oorverdovend lawaai. De lessen gingen niet door, want we staakten. En er waren ook nog de toespraken van studentenleiders Paul Goossens en Ludo Martens.’
‘Er waren zeker professoren die tegen ons waren. Maar de studenten hadden geen schrik om een grote mond op te zetten. Ze gingen nog net niet op de vuist, maar de discussies waren wel erg hevig.’
‘We wilden ook de arbeidersklasse erbij betrekken. Dus we zijn flyers gaan uitdelen aan een fabriek in Luik. We wilden alle sectoren van onze doelen bewustmaken omdat iedereen er baat bij had. De politie kon daar niet om lachen en heeft ons allemaal in de gevangenis gestoken. Allemaal. Zeventig man (lacht). Eén nacht maar, hoor. En voor de rest zonder gevolgen.’
‘En ja, uiteindelijk heeft het toch allemaal wel succes gehad. Leuven is gesplitst in Leuven en Louvain-la-Neuve. En eigenlijk is de beweging Leuven Vlaams een deel van een beweging die over heel Europa plaatsvond. Je had in Frankrijk manifestaties en de Praagse Lente. Er was overal een opstand tegen het gezag en de hiërarchie. We wilden meer vrijheid en inspraak voor de studenten. En de resultaten zie je nu nog: vroeger hadden de universiteiten een heel autoritair regime. Een studentenraad bestond nog niet. Nu is dat allemaal veel democratischer.’
‘Ondanks dat we praktisch de hele maand mei hebben gestaakt, zijn de examens toch niet in de problemen gekomen.’
Over betogingen 